top of page
art lab xanthi

Περί πτυχίων στα μοντέρνα όργανα μουσικής...

Μετά από πολλές συζητήσεις με γονείς και μαθητές, θεωρήσαμε χρέος μας να γράψουμε μερικά λόγια αναφορικά με το ζήτημα των πιστοποιήσεων πάνω στα μοντέρνα όργανα μουσικής (ντραμς, ηλ. κιθάρα, ηλ. μπάσο, πλήκτρα κ.α) αλλά και το μοντέρνο τραγούδι.

 

Δυστυχώς (και δεν φταίνε σε καμία περίπτωση ούτε οι γονείς, ούτε οι μαθητές για αυτό) υπάρχει μία τεράστια παραφιλολογία γύρω από το συγκεκριμένο θέμα. Διάχυτες πληροφορίες από παντού, συχνά φαινόμενα παραποίησης της αλήθειας και μία περιρρέουσα άγνοια, λογική απόρροια της κρατικής στάσης και συμπεριφοράς, χρόνια τώρα.

 

Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή. Στην Ελλάδα, η μουσική, όπως και κάθετί σπουδαίο εξάλλου, όχι απλά δεν έχει την θέση που της αρμόζει, ίσα ίσα, θα έλεγε κανείς, οι υπεύθυνοι κάνουν ότι μπορούν για να την απαξιώνουν κάθε μέρα και πιο πολύ, με κάθε δυνατό τρόπο.

Ειδικά τα μοντέρνα όργανα (όπως και κάποια παραδοσιακά) αντιμετωπίζονται επισήμως στην χώρα μας, ουσιαστικά σαν να μην υπάρχουν! Μόνο έτσι μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι το αρμόδιο υπουργείο (Υπ.Πο.), εξακολουθεί να πιστοποιεί μόνο τις σπουδές των κλασικών οργάνων (πιάνο, βιολί, κλασική κιθάρα, φλάουτο, κλαρινέτο κοκ) και των ανώτερων θεωρητικών.

 

Βέβαια, ίσως και να είναι ακραίο να μιλάμε αυτή τη στιγμή για επίσημη αναγνώριση της ηλεκτρικής κιθάρας, για παράδειγμα, όταν καλά καλά το μπουζούκι, ο κατεξοχήν εκπρόσωπος της νεότερης ελληνικής μουσικής, δεν είναι ακόμα αναγνωρισμένο επίσημα στην ίδια του την πατρίδα! (με πολλή τύχη, βέβαια, και κατόπιν χρόνιων προσπαθειών πολλών κορυφαίων Ελλήνων δεξιοτεχνών - μέχρι και προσφυγή στην Ουνέσκο!- ίσως και μέσα στο 2015 να υπάρξει επιτέλους επίσημο κρατικό πτυχίο!). 

 

Όπως και να 'χει πάντως, επί του παρόντος, στην χώρα μας, οποιοσδήποτε διδάσκεται σύγχρονο τραγούδι ή μοντέρνο όργανο, δυστυχώς, δεν μπορεί να αποκτήσει κανένα αναγνωρισμένο από το ελληνικό κράτος πτυχίο, το οποίο να πιστοποιεί το επίπεδο και τις γνώσεις του.

 

Για αυτό το λόγο, ωδεία, σχολές και εργαστήρια καταλήγουν είτε να εκδίδουν δικές τους βεβαιώσεις σπουδών ή αποφοιτήρια (ως μια ύστατη προσπάθεια να πιστοποιήσουν τις σπουδές των μαθητών τους), είτε επιλέγουν να συνεργαστούν με κάποια ιδρύματα του εξωτερικού, τα οποία θα εκδώσουν έναν αντίστοιχο τίτλο εκ μέρους τους. Τίποτα από τα δύο όμως, δεν έχει τυπική ισχύ στην χώρα μας.

 

Ακόμα, όμως, και στην επιλογή κάποιας ευρωπαϊκής συνεργασίας, πάλι τα πράγματα είναι δυστυχώς ρευστά (και δύσκολα μπορούν να εκτιμηθούν σωστά, ειδικά από κάποιον γονιό που δεν είναι - σε τελική ανάλυση - υποχρεωμένος να γνωρίζει σε βάθος τα μουσικά πράγματα). 

 

Υπάρχουν μερικές περιπτώσεις φορέων αμφιβόλου ύλης και αξιολόγησης, που λειτουργούν, τις περισσότερες φορές καθαρά εισπρακτικά, μοιράζοντας αφειδώς "τίτλους" (π.χ. ανάγνωση ταμπλατούρας αντί για παρτιτούρα κατά την εξέταση!), όπως υπάρχουν και περιπτώσεις συνεργασίας με κορυφαία κολέγια του εξωτερικού, αρκετά πιο σοβαρές και αξιόλογες, τόσο στον τομέα της διδακτέας ύλης (βιβλία) όσο και κατά την εξεταστική διαδικασία. Άλλη βαρύτητα, φυσικά, έχει ο ένας τίτλος, άλλη ο άλλος!

 

Σε κάθε περίπτωση, όμως, η αλήθεια είναι μία: όταν το τοπίο είναι τόσο θολό και δεν υπάρχει επίσημα καμία κοινή γραμμή πλεύσης και φυσικά κανένας αξιοκρατικός έλεγχος, τότε κανένα πιστοποιητικό, κανένας τίτλος που έχει αποκτηθεί από κάποιο ευρωπαϊκό ίδρυμα, μέσω μίας αξιόπιστης ή μη εξεταστικής μεθόδου, δεν μπορεί να εγγυηθεί στον μαθητή τίποτα παραπάνω από ένα ακόμα χαρτί για την συλλογή του. 

 

(Εκτός και αν ο μαθητής έχει σκοπό να χρησιμοποιήσει αυτό το χαρτί στο εξωτερικό. Εκεί, ναι, υπό συνθήκες και πάλι, αποκτά κάποια μόρια που μπορούν να του φανούν χρήσιμα στο μέλλον - το ευρωπαϊκό του μέλλον, όχι το ελληνικό!)

 

Ουσιαστικά, όλα έγκεινται στην σοβαρότητα της σχολής που φοιτά ο μαθητής, στην ύλη που διδάσκεται, στον επιβλέποντα καθηγητή του και φυσικά στην εμπιστοσύνη που έχει μεταξύ τους αναπτυχθεί. Και εν τέλει, στις πραγματικές γνώσεις που αυτός έχει λάβει και λαμβάνει, άσχετα με το αν δύναται ή όχι να τις πιστοποιήσει επίσημα.

 

Προσωπική μας γνώμη, είναι ότι, πέραν των πιέσεων που μπορούν να ασκηθούν στο κράτος προκειμένου να ξεκαθαριστεί το τοπίο των πτυχίων, ο κάθε μαθητής καλό θα ήταν να δίνει περισσότερη προσοχή και βάση σε αυτά που διδάσκεται, στα εφόδια που πραγματικά αποκτά μέσω της φοίτησής του σε ένα ωδείο, σχολή ή εργαστήριο και λιγότερο τελικά στο κατά πόσο μπορεί να τα πιστοποιήσει, μιας και το είδος της όποιος πιστοποίησης λάβει, δεν μπορεί να αξιολογηθεί αντικειμενικά.

 

Από την άλλη, θα μπορούσε κάποιος (λογικά) να ισχυριστεί, ότι μεγάλος αριθμός σπουδαστών "κινητοποιείται" και μελετά περισσότερο όταν τίθεται ζήτημα εξετάσεων και απόκτησης τίτλων. Και ότι ένα πτυχίο αποτελεί μία σημαντική αναγνώριση και ανταμοιβή των κόπων και των προσπαθειών του.

 

Ναι, μεγαλύτερη όμως, ανταμοιβή από την ίδια την πρόοδο, την προσωπική ευχαρίστηση και την υπερηφάνεια που νιώθει, δεν υπάρχει. Η πραγματική ανταμοιβή των κόπων ενός μουσικού που έχει αφοσιωθεί στην μουσική του, δεν είναι άλλη από την ικανότητά του να χειριστεί το όργανό του και να αξιοποιήσει τις τεράστιες δυνατότητές του. Εξάλλου, η μουσική, δεδομένης της δυσκολίας που την χαρακτηρίζει έτσι κι αλλιώς από την φύση της, είναι μάταιο να διδάσκεται πιεστικά, υπό τον φόβο πιθανής αποτυχίας σε κάποιο εξεταστικό κέντρο.

 

Πρέπει να καταστεί σαφές: Η μουσική, είτε κλασσική είτε μοντέρνα, δεν είναι αγγλικά. Δεν είναι υπολογιστής. Δεν την μαθαίνουμε γιατί πρέπει. Γιατί μας την ζητούν. Δεν την μαθαίνουμε για να την επιδεικνύουμε ως προσόν. Μουσική μαθαίνουμε γιατί το επιθυμούμε, γιατί το αποζητούμε ψυχικά, γιατί μας ολοκληρώνει, γιατί ζούμε μέσα από αυτή, γιατί μας εμπνέει, γιατί είμαστε εμείς.

 

Από την άλλη, όταν πρόκειται για μουσικό επαγγελματικό προσανατολισμό, ναι, ένα πτυχίο ή πόσο μάλλον ένα δίπλωμα, σίγουρα μπορεί να μας προσφέρει περισσότερες δυνατότητες και μας ανοίγει πόρτες μελλοντικής απασχόλησης. Αν όμως δεν είμαστε ικανοί μουσικοί, δύσκολα θα διαβούμε τελικά εκείνη την πόρτα που επιθυμούμε ή ακόμα και αν την διαβούμε, η επιτυχία της πορείας μας στα μουσικά μονοπάτια δεν θα εξαρτηθεί από τα χαρτιά μας, αλλά από τις γνώσεις και την δεξιοτεχνία μας. 

 

Να το ξεκαθαρίσουμε για να μην παρεξηγηθούμε: Δεν είμαστε αρνητικοί με τα πτυχία. Ίσα ίσα, μακάρι να υπήρχαν επίσημα κρατικά πτυχία στα μοντέρνα όργανα. Είμαστε, όμως, αρνητικοί με τις εμμονές. Ειδικά σε μία χώρα που κάποτε και μεις ως μαθητές αλλά και σήμερα ως καθηγητές αλλά και γονείς, κουραστήκαμε να κορνιζάρουμε...

 

Υ.Γ.: Η συζήτηση περί πτυχίων είναι τεράστια. Εμείς, παραθέσουμε, όσο πιο απλά και κατανοητά μπορούσαμε, την παρούσα κατάσταση στον ελληνικό τομέα της μοντέρνας μουσικής εκπαίδευσης. Όπως όμως, σε κάθε κλάδο, έτσι δυστυχώς και στην μουσική, όταν κάτι γίνεται επαγγελματικά, συχνά, χάνει ΚΑΙ την ομορφιά ΚΑΙ την αξία ΚΑΙ την αλήθεια του. Και όσο πιο βαθιά ψάχνεις, τόσο περισσότερες "υπόγειες στοές" μπορείς να ανακαλύψεις. Όχι μόνο στον μοντέρνο χώρο, αλλά δυστυχώς ακόμα και στον κλασσικό... Το χρήμα εξαγοράζει τα πάντα. Και όσο και αν δεν θέλουμε να το πιστέψουμε, εξαγοράζει ακόμα και πτυχία ανώτερων θεωρητικών!Για αυτό απλά αγαπήστε την τέχνη. Διδαχθείτε σωστά, εξασκηθείτε αρκετά, προσπαθήστε όσο περισσότερο μπορείτε και εκείνη θα σας ανταμείψει με την αλήθεια της. 

bottom of page